Thực hành để giảm rác trong trường học!

Từ vài năm nay, nhiều trường học trong cả nước đang thực hiện nhiều hoạt động truyền thông nhằm giải quyết vấn đề lượng rác thải rất lớn mà các trường học tạo ra mỗi ngày. Nhằm thúc đầy học sinh và sinh viên thực hành giảm rác thay vì chỉ thay đổi nhận thức, lớp tập huấn trực tuyến “Truyền thông thay đổi hành vi trong quản lý chất thải và giảm sử dụng đồ nhựa dùng một lần” đã được Liên minh không rác Việt Nam (VZWA) phối hợp với  Trung tâm Xây dựng Năng lực Thích ứng (CAB) và tổ chức Hỗ trợ Phát triển xanh (GreenHub) tổ chức trong 3 ngày 15-17/2/2022.

Lớp tập huấn có sự tham gia của 25 học viên đến từ Trung tâm quản lý ký túc xá thuộc Đại học quốc gia Hồ Chí Minh; trường THPT Sơn Trà tại Đà Nẵng, trường Tiểu học Số 1 An Đông tại Huế; các trường Mầm non và Tiểu học Genesis, Thực Nghiệm Khoa học Giáo dục, Tiểu học Trung Yên, Tiểu học và THCS Nguyễn Du tại Hà Nội; trường THCS Bình Thuận, Sơn La và tổ chức GreenHub.

Lớp tập huấn có mục tiêu giúp học viên có hiểu biết cơ bản về truyền thông thay đổi hành vi trong quản lý chất thải và giảm sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần, phân tích được hành vi liên quan đến phát sinh chất thải và tiêu thụ đồ nhựa dùng một lần và trình bày kế hoạch truyền thông thay đổi hành vi  trong quản lý chất thải và giảm sử dụng đồ nhựa dùng một lần trong trường mình.

Phương pháp tập huấn có sự tham gia được áp dụng với nhiều hoạt động như các trò chơi tìm hiểu kiến thức, thảo luận nhóm lớn, thảo luận nhóm nhỏ, bài tập nhóm và phân công phụ trách các trò chơi khởi động, v.v…trong suốt 3 ngày tập huấn.

Tại lớp tập huấn, các thành viên chia sẻ rằng các hoạt động truyền thông đã làm trước nay thường mang tính cung cấp thông tin và được làm với hình thức gián tiếp qua các phương tiện thông tin đại chúng. Điều này dẫn đến người truyền thông tiếp nhận phản hồi từ người được truyền thông thấp. Do đó, vì sao  không phân loại rác tại nguồn, vì sao học sinh dùng nhiều đồ dùng bằng nhựa dùng một lần chưa được nhiều học sinh chia sẻ với truyền thông viên. Hơn nữa, không có truyền thông trực tiếp, không có thảo luận với học sinh, việc bàn luận với học sinh để đưa ra các giải pháp hoặc tạo những điều kiện phù hợp giúp học sinh có thể phân loại rác cũng như giảm sử dụng những đồ nhựa dùng một lần ít xảy ra. Những vấn đề này đã được giải quyết trong lớp tập huấn thông qua bài tập phân tích hành vi của học sinh liên quan đến hành vi cần thay đổi và lập kế hoạch thực hiện truyền thông. Kết quả bài tập phân tích hành vi, những trở ngại làm học sinh không làm hành vi mới, những điều kiện cần có để học sinh làm hành vi mới đã được học viên đưa ra rất phong phú điều mà trước đây những truyền thông viên chưa bao giờ làm. Bài tập lập kế hoạch truyền thông cũng giúp học viên phân tích chọn vấn đề ưu tiên giải quyết bằng truyền thông dựa vào nguồn lực sẵn có. Điều quan trọng mà học viên đã làm được là nhiều hoạt động hỗ trợ học sinh làm hành vi mới đã được đưa vào kế hoạch bên cạnh  những hoạt động truyền thông trực tiếp.

Lớp tập huấn trực tuyến 3 ngày được cho là quá  ngắn với nội dung khá mới và quan trọng đối với hầu hết học viên đại diện các trường đang có mục tiêu giảm rác thải, đặc biệt là rác nhựa. Tập huấn viên và ban tổ chức hy vọng học viên sẽ áp dụng những kiến thức và kỹ năng có được làm việc với đại diện giáo viên và học sinh của trường để phân tích hành vi của học sinh trường mình và lập một kế hoạch truyền thông phù hợp với thực tế nhất.

Là nhóm tư vấn, điều hành lớp tập huấn, trung tâm CAB trân trọng cảm ơn các trường đã quan tâm đến giảm rác và sắp xếp thời gian để tham gia suốt 3 ngày tập huấn. Trung trâm CAB cũng vô cùng biết ơn VZWA và GreenHub đã hỗ trợ và phối hợp để truyền thông thay đổi hành vi được áp dụng trong quản lý chất thải và giảm sử dụng đồ nhựa một lần tại trường học.