Phục hồi toàn diện: Lợi ích Xã hội, Môi trường & Kinh tế từ sự hợp tác với những cơ sở tái chế phi chính thức

Giới thiệu

Đại dịch COVID-19 đã gây bất ổn nghiêm trọng cho các nền kinh tế trên toàn thế giới. Tổ chức Ngân hàng Thế giới ước tính có khoảng từ 88 đến 115 triệu người sẽ rơi vào cảnh nghèo cùng cực do hậu quả của đại dịch ¹. Các ngành phi chính thức, chiếm 60% lực lượng lao động toàn cầu² , đặc biệt đối với nhóm dễ bị tổn thương, đã bị ảnh hưởng bởi đại dịch này ở mức độ lớn hơn bất kỳ cuộc khủng hoảng³ toàn cầu nào trước đây. Trong khi các ngành kinh tế phi chính thức có thể đang ở trạng thái mong manh nhất, việc triển khai các quỹ phục hồi đối với các ngành này thể hiện cơ hội cho các chính phủ hoàn thành tốt hơn trách nhiệm của mình.

Phục hồi kinh tế, tạo việc làm và xóa đói giảm nghèo hiện đang đứng đầu trong các chương trình nghị sự của chính phủ trên toàn thế giới. Trong khi đó, chúng ta tiếp tục đối mặt với khủng hoảng rác thải toàn cầu, điều mà lẽ ra có thể giảm được thông qua các giải pháp không chất thải — các giải pháp này sẽ giải quyết được các vấn đề mà các chính phủ đang tìm cách giải quyết. Bằng cách áp dụng các quỹ dành riêng cho phục hồi kinh tế theo hướng tích hợp đầy đủ – như mô tả trong tài liệu này – và phát triển trọn vẹn tiềm năng của các cơ sở tái chế phi chính thức, một lĩnh vực đã trở thành nền tảng của việc tái chế tại các thành phố ở các nước đang phát triển. Tại những nước này, nhiều chính quyền địa phương có cơ hội đồng thời giảm nghèo đô thị và chuyển dịch tới các hệ thống không rác sẽ không chỉ giảm chất thải và thất nghiệp mà còn tạo ra nhiều phúc lợi xã hội và môi trường hơn.

Những số liệu quan trọng:

• Có khoảng 12,6 đến 56 triệu người làm việc trong lĩnh vực tái chế phi chính thức
• Chiếm bình quân 19% ngân sách thành phố, quản lý rác là chi phí lớn nhất của hầu hết các thành phố ở các nước kém phát triển.
• Tỷ lệ rác được thải bỏ thay vì tái chế hoặc làm phân vi sinh lên đến 96% ở Mỹ Latinh và Caribê, 93% ở châu Phi cận Sahara và 79% ở Nam Á
• Tỷ lệ tái chế từ nền kinh tế phi chính thức đạt được từ 20 đến 50% ở Trung Quốc, Pakistan, Ấn Độ và Philippines; các cơ sở tái chế không chính thức thu thập 90% từ tất cả những gì tái chế được ở Brazil và 80 đến 90% bao bì và giấy sau sử dụng được thu hồi ở Nam Phi
• Tiềm năng tạo việc làm cho các hệ thống tái chế bao trùm được ước tính trung bình là 321 việc làm trên 10.000 tấn rác tái chế mỗi năm

Bài học chính:

Lồng ghép các cơ sở tái chế phi chính thức và các hệ thống không chất thải đã cải tiến dẫn đến:

• Tiết kiệm đáng kể trong quản lý chất thải và giảm chi phí trợ giúp xã hội

• Môi trường tốt hơn bằng cách kéo dài tuổi thọ của các bãi rác và giảm khí nhà kính

• Công bằng kinh tế và xã hội cao hơn đối với một tỷ lệ quan trọng về dân số thực hiện một dịch vụ thiết yếu

• Một nền tảng mạnh mẽ mà trên đó các chính phủ có thể chuyển đổi năng động hướng tới một tương lai không rác.

Những cơ sở tái chế phi chính thức và bối cảnh hiện tại

Những cơ sở tái chế phi chính thức – những người thu nhặt, phân loại và xử lý các vật liệu có thể tái chế và có thể làm phân vi sinh được trong nền kinh tế phi chính thức – đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi đại dịch, một phần do điều kiện làm việc tồi tệ trước đây khiến họ dễ bị tổn thương hơn. Trong thời gian đóng cửa năm 2020, các hệ thống tái chế bị đình chỉ trong nhiều tháng, những người nhặt rác không được phép làm việc ở nhiều thành phố và thị trường tái chế bị thiệt hại nghiêm trọng. Trước đại dịch, ước tính có từ 12,6 đến 56 triệu người làm việc trong lĩnh vực tái chế phi chính thức. Do kinh tế suy thoái có xu hướng làm tăng đáng kể số lượng người làm công việc nhặt rác, nên số liệu hiện tại có thể cao hơn.

Những cơ sở tái chế không chính thức đã thành lập hoặc mở rộng quy mô một dịch vụ chưa có trước đây hoặc rất sơ khai ở nhiều thành phố. Hầu hết những cơ sở tái chế này thường có rất ít hoặc không có hỗ trợ và đối mặt với nhiều phiền nhiễu cũng như nguy cơ. Trong suốt những năm qua, họ đã trở thành một mắc xích quan trọng trong chuỗi tái chế ở các nước đang phát triển, mang lại những tác động tích cực về kinh tế, xã hội và môi trường. Mặc dù ở nhiều nơi, những người tái chế phi chính thức đã tự tổ chức và xoay sở để cải thiện sinh kế của mình, nhưng phần lớn họ vẫn đang làm việc trong những điều kiện rất bấp bênh. Nhu cầu chính của họ là được đưa vào các chính sách tái chế của thành phố. Sự hòa nhập này sẽ không chỉ nâng cao điều kiện làm việc của họ mà còn mang lại một con đường thoát nghèo và cải thiện chất lượng cuộc sống của họ. Điều này có được nhờ vào một công việc được công nhận, có thu nhập cao hơn và ổn định. Qua đó, các lợi ích xã hội và khả năng phát triển kỹ năng có sẵn của họ được tốt hơn cũng như những kỹ năng mới được xây dựng. Nó cũng sẽ có lợi cho con cái của họ bằng cách giảm áp lực kinh tế cho chúng khi phải đóng góp vào thu nhập gia đình.

Vai trò của những cơ sở tái chế phi chính thức trong chương trình không rác

Chính quyền địa phương ở các thành phố của các nước đang phát triển nhận thức rõ các vấn đề liên quan đến quản lý chất thải kém và nhiều nơi đang tìm kiếm giải pháp. Tỷ lệ chất thải thay vì được tái chế hoặc làm phân hữu cơ, lên tới 96% ở Mỹ Latinh và Caribê, 93% ở châu Phi cận sahara và 79% ở Nam Á⁷. Các địa điểm xử lý rác thải hiện tại như là một quả bom hẹn giờ đối với chính quyền địa phương, sẵn sàng gây ra xung đột khi các cộng đồng phản ánh các tác động đến sức khỏe môi trường của họ hoặc khi các địa điểm này quá tải và cần một địa điểm mới để xử lý rác.

Tình hình thậm chí còn phức tạp hơn khi quản lý chất thải chiếm khoản chi lớn nhất của hầu hết các đô thị ở các nước đang phát triển, chiếm trung bình 19% ngân sách thành phố⁸. Điều này đặt ra câu hỏi tại sao khoản chi lớn nhất của ngân sách thành phố vốn đã kéo dài lại không được sử dụng theo cách có đạo đức hơn.

Cơ sở tái chế có vai trò trung tâm trong hệ thống không chất thải. Không chất thải là một cách tiếp cận để quản lý chất thải rắn đô thị nhằm tìm cách giảm dần lượng chất thải — tại các bãi chứa, bãi chôn lấp và lò đốt — bằng cách thực hiện các chính sách và chương trình nhằm ngăn chặn việc phát sinh chất thải ở những nơi có lượng chất thải cao, thiết kế lại các sản phẩm lãng phí và độc hại, thông qua việc tái sử dụng, sửa chữa, tái chế và làm phân bón của tất cả các loại rác thải. Sự chuyển đổi từ hệ thống thải tuyến tính sang hệ thống tuần hoàn có tiềm năng to lớn cho cả việc phục hồi kinh tế và công bằng xã hội.

Ở nhiều nơi, tái chế là điểm bắt đầu của con đường không chất thải, sau đó được bổ sung bằng các biện pháp khác tập trung vào thu hồi chất hữu cơ và giảm chất thải đầu nguồn. Hiện tại, các cơ sở tái chế phi chính thức là trung tâm thu gom chất thải, tái chế các vật liệu có thể tái chế, thực hiện các hoạt động giáo dục và tiếp cận cộng đồng. Ở một khía cạnh nào đó, chúng cũng đóng vai trò xử lý chất thải hữu cơ. Tuy nhiên, vì hệ thống không chất thải được tạo ra bởi con người, vai trò của chúng có thể được mở rộng hơn nữa sang các hoạt động khác bao gồm sửa chữa, nghiên cứu và quản trị, v.v.

Do đó, các cơ sở tái chế phi chính thức rất cần cho một quá trình chuyển đổi hướng tới không có chất thải. Hơn nữa, chuyên môn và trình độ tổ chức của họ – ở cấp địa phương, quốc gia và quốc tế – trên thực tế là nền tảng để các chính phủ để có thể xây dựng một hệ thống công bằng và linh hoạt hơn.

Khu vực phi chính thức là nền tảng của tái chế

Khu vực phi chính thức là cơ sở của chuỗi tái chế ở các nước đang phát triển

• Ở Nam Phi, người ta ước tính rằng những người nhặt rác thu hồi từ 80 đến 90% bao bì và giấy sau sử dụng.
• Ở Brazil, khoảng 600 hợp tác xã được tổ chức theo Phong trào Người nhặt rác Quốc gia (MNCR) chịu trách nhiệm thu gom 90% tổng số vật liệu được tái chế trong nước.
• Ở Ấn Độ, những người nhặt rác góp phần tái chế khoảng 54% thủy tinh tái chế, 34-45% nhựa tái chế và 28-50% giấy các-tông và giấy hỗn hợp tái chế.
• Một nghiên cứu từ Trung Quốc chỉ ra rằng, các cơ sở tái chế phi chính thức thu gom 70-80% tất cả các vật liệu có thể tái chế ở thành phố Nam Kinh.
• Các nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ tái chế đạt được bởi khu vực phi chính thức là từ 20 đến 50% ở Trung Quốc, Pakistan, Ấn Độ và Philippines, lên đến 80% ở Cairo, Ai Cập khi dịch vụ này được quản lý bởi những người nhặt rác.

Khu vực tái chế phi chính thức cũng là nhà cung cấp nguyên liệu chính cho các khu vực tái chế và tái sản xuất ở nhiều quốc gia. Ở Mỹ Latinh và Caribe, người ta ước tính rằng khu vực phi chính thức cung cấp 50-90% nguyên liệu có thể tái chế được sử dụng cho ngành công nghiệp địa phương hoặc xuất khẩu, nhưng họ chỉ thu được 5% lợi nhuận.

Do đó, công bằng để công nhận rằng khu vực phi chính thức hiện đang hỗ trợ cho ngành công nghiệp tái chế, chịu những chi phí mà lẽ ra các nước giàu hơn phải gánh chịu bởi các tập đoàn đưa vật liệu có thể tái chế vào thị trường hoặc bởi các chính phủ.

• Châu Mỹ Latinh và Caribe: Khu vực phi chính thức cung cấp khoảng 50-90% vật liệu có thể tái chế nhưng chỉ nhận được 5% lợi nhuận.
• Bengaluru, Ấn Độ: Hasiru Dala. Sự đổi mới cung cấp dịch vụ thu gom rác thải và giáo dục môi trường cho 30.000 hộ gia đình, với tỷ lệ phân loại tại nguồn là 90% và tỷ lệ chuyển hướng chất thải là 80%.
• Pune, Ấn Độ: SWaCH. Hợp tác xã cung cấp dịch vụ thu gom rác thải riêng tại nguồn cho hơn 840.000 hộ gia đình, thu gom gần 400.000 tấn rác/năm.
• Buenos Aires, Argentina: hệ thống tái chế được điều hành bởi 12 hợp tác xã nhặt rác do chính phủ ký hợp đồng quản lý 5.300 công nhân đã đăng ký.

Làm thế nào để các thành phố có thể hưởng lợi từ việc chuyển đổi sang hệ thống không chất thải bao trùm

• Tiết kiệm chi phí hơn so với lò đốt. Trong khi các lò đốt được rao bán trên khắp thế giới, hệ thống không chất thải bao trùm có giá cả phải chăng hơn nhiều so với các lò đốt chuyển đổi chất thải thành năng lượng.¹⁶ Ngoài những tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe liên quan đến những nhà máy này, các lò đốt còn khiến các thành phố phải đốt các vật liệu có giá trị trong ít nhất 30 năm, với một chi phí rất cao, trong khi tạo ra rất ít cơ hội việc làm và làm mất đi nhiều cơ hội việc làm khác. Chi phí xây dựng của các nhà máy này dao động từ 600 USD đến 1.000 USD/tấn công suất lắp đặt cho các lò đốt với tiêu chuẩn kiểm soát ô nhiễm cao và chúng tạo ra khoảng 1,7 việc làm/10.000 tấn rác mỗi năm.
• Tiết kiệm chi phí hơn so với tư nhân hóa quản lý chất thải. Tư nhân hóa quản lý chất thải thông qua các công ty tư nhân thường được giới thiệu đến các thành phố, nhưng có xu hướng tốn kém cho chính quyền địa phương và làm cho những người đang làm công việc này phải mất việc.¹⁸ Mặt khác, kinh nghiệm của nhiều thành phố đã hợp tác với những người thu gom rác thải cho thấy rằng thực hành bao trùm thực sự làm giảm chi phí quản lý rác. Dựa trên dữ liệu của Phụ nữ trong việc làm phi chính thức: Globalizing and Organizing (WIEGO) việc chuyển đổi từ các nhà thầu tư nhân sang hợp tác với các cơ sở tái chế phi chính thức ở Bogotá, Colombia, đã giảm 11% chi tiêu quản lý chất thải; thành phố Cairo, Ai Cập, tiết kiệm được 14,5 triệu euro / năm khi những người nhặt rác quản lý hệ thống tái chế; Diadema, ở Brazil, tiết kiệm 10.000 USD mỗi tháng nhờ công việc của người nhặt rác¹⁹ và hợp tác xã SWaCH ở Pune, Ấn Độ cung cấp dịch vụ quản lý rác cho thành phố với chi phí thấp hơn một phần mười lăm so với chi phí ở các thành phố khác trong nước.²⁰ Một nghiên cứu khác đã phân tích 8 kịch bản ở các thành phố Mỹ Latinh nơi việc thu gom, vận chuyển, phân loại và xử lý rác tái chế được thực hiện bởi các đơn vị hành chính thành phố, các công ty tư nhân, bởi các hiệp hội tái chế phi chính thức hoặc bởi sự kết hợp của các đơn vị trên. Nghiên cứu không tìm thấy mối tương quan giữa chi phí của hệ thống và đơn vị điều hành hệ thống; tuy nhiên, kịch bản với chi phí cao hơn là kịch bản quản lý rác hoàn toàn do các công ty tư nhân điều hành và nơi các thùng chứa được sử dụng để chứa rác tái chế (thay vì thu gom tận nơi).²¹ Tư nhân hóa quản lý chất thải, đặc biệt là ở các thành phố nơi những người nhặt rác đang thu gom rác tái chế cònlà một nguyên nhân của xung đột và đã được chứng minh là có tác động tiêu cực đến tỷ lệ tái, chế đồng thời gia tăng tỷ lệ đói nghèo. Ví dụ, tỷ lệ tái chế ở Cairo giảm 20% khi một công ty tư nhân tiếp quản việc thu gom rác do những người nhặt rác thực hiện trước đây.
• Tiết kiệm hàng triệu chi phí vận chuyển và tiêu hủy. Xử lý vật liệu có thể tái chế trong các thành phố tránh được việc vận chuyển và tiêu huỷ — và các chi phí liên quan — tại các bãi chứa và bãi chôn lấp, thường nằm ở vùng ngoại ô. Ở Nam Phi, người ta ước tính rằng công việc của các hợp tác xã tái chế phi chính thức tiết kiệm cho các thành phố 40 triệu USD mỗi năm chi phí xử lý.²³ Một nghiên cứu khác ở Nam Kinh, Trung Quốc cho thấy những người nhặt rác tiết kiệm cho thành phố 17,6–22 triệu USD chi phí xử lý chất thải rắn đô thị hàng năm.²⁴ Ngoài ra, trong khi ước tính có khoảng 2 tỷ người không được tiếp cận với dịch vụ thu gom chất thải rắn²⁵ thì các chính phủ phải đối phó với một tình huống phức tạp mà những người thu gom phi chính thức hiện đang giúp giảm bớt.
• Kéo dài tuổi thọ của các bãi xử lý rác. Việc thu hồi vật liệu do khu vực phi chính thức thực hiện sẽ kéo dài tuổi thọ của các bãi chứa và bãi chôn lấp. Ở hầu hết các quốc gia, công nhân xử lý chất thải phi chính thức tập trung vào việc thu hồi các vật liệu có thể tái chế – có thể chiếm 20 đến 30% tổng lượng chất thải rắn đô thị được tiết kiệm từ việc tập kết rác đến các bãi xử lý rác. Ở những nơi nhận được sự hỗ trợ từ bên ngoài, họ cũng thu gom các chất thải hữu cơ đã được phân tách tại nguồn để làm phân vi sinh hoặc phân hủy kỵ khí. Các chất hữu cơ là thành phần lớn nhất của dòng chất thải (trên 50%) ở các nước kém phát triển²⁶ – với sự tham gia của các công nhân xử lý chất thải phi chính thức, các thành phố có thể tăng gấp đôi tuổi thọ của các bãi xử lý rác bằng cách phân loại nguồn chất thải hữu cơ.
• Giảm phát thải khí nhà kính. Theo ước tính của Liên minh Những Người nhặt rác Toàn cầu (Global Alliance of Waste Pickers )và WIEGO, những người nhặt rác làm việc tại bãi rác Mbeubeuss ở Dakar, Senegal, đã ngăn chặn việc phát thải gần 32.000 tấn CO2e mỗi năm bằng cách ngăn chặn sự phân hủy của vật liệu tại đây. Đổi lại, hợp tác xã Amanecer de los Cartoneros, ở thành phố Buenos Aires, Argentina, ngăn chặn phát thải khoảng 69.000 tấn CO2e mỗi năm bằng cách cho phép sử dụng các vật liệu có thể tái chế thay thế các vật liệu thô. Ngoài ra, hợp tác xã này còn giảm phát thải 43.000 tấn CO2e mỗi năm bằng cách không đốt lộ thiên vật liệu và 157 tấn CO2e mỗi năm bằng cách sử dụng xe đẩy thủ công thay vì xe tải. Tại Pune, Ấn Độ, dịch vụ thu gom và xử lý vật liệu tận nơi do hợp tác xã thu gom rác thải SWaCH cung cấp có tác động phát thải khí nhà kính tương đương với việc loại bỏ lượng khí thải hàng năm từ 39.195 xe chở khách.
• Giảm nghèo đói. Công việc của những người nhặt rác thường đóng vai trò như một tấm đệm đối với sự nghèo đói cùng cực. Trong thời kỳ khủng hoảng, thu nhập từ việc bán đồ tái chế giúp chống lại nạn đói ở những nơi ngoài tầm với của chính phủ. ―Pag walang basura, walang pera, walang pagkain‖, (―Nếu không có rác, không có tiền, thì không có thức ăn‖), một người nhặt rác tái chế đã nói như vậy. Người này sống cạnh bãi rác Payatas, ở thành phố Quezon, Philippines, một quốc gia có 30% hộ gia đình, tương đương khoảng 7,6 triệu, đã phải chịu đói vào năm 2020. Tư nhân hóa các hệ thống quản lý chất thải tạo ra sự cạnh tranh về vật liệu giữa các công ty tư nhân và những người nhặt rác, những người vẫn phụ thuộc vào rác tái chế để kiếm sống. Một nghiên cứu về người nhặt rác cộng đồng ở Okhla, Delhi, Ấn Độ kết luận rằng những người nhặt rác khó có khả năng thay đổi lĩnh vực kiếm sống khi đối mặt với những thách thức đối với việc tạo thu nhập thông thường từ rác thải; họ chỉ đơn giản là tiếp tục làm việc trong điều kiện tồi tệ hơn. Những thay đổi về thu nhập được bù đắp bằng làm việc với thời gian dài hơn, thu gom ở các cộng đồng lân cận, giảm mức sống và trong một số trường hợp, trẻ em phải tham gia nhặt rác để tạo thu nhập.
• Bảo tồn kết cấu xã hội. Nhiều hiệp hội tái chế phi chính thức duy trì các bếp cháo và trung tâm chăm sóc trẻ em, đồng thời kết nối các cộng đồng bị thiệt thòi và chính phủ của họ, phân bổ các chính sách được thiết kế cho lĩnh vực này và đệ trình các kế hoạch lên chính phủ nhằm cải thiện điều kiện sống của những người nghèo nhất. Ví dụ, Liên minh Những Người lao động phổ thông
• Argentina (UTEP), đại diện cho những người nhặt rác trong số những người lao động phi chính thức khác, đã đệ trình lên chính phủ một Kế hoạch Phát triển Con người Toàn diện nhằm tạo ra 4 triệu việc làm phổ thông (phi chính thức), bao gồm lĩnh vực tái chế, để giảm thiểu tác động kinh tế của đại dịch.³¹ Tại Ấn Độ, người ta đã ghi nhận rằng việc công nhận những người tái chế không chính thức thu gom phế liệu tận nơi là người làm dịch vụ hợp pháp đã dẫn đến sự tương tác tốt hơn giữa các giai cấp, tầng lớp và giới tính, giúp củng cố cấu trúc xã hội.

Các số liệu thống kê trên chứng minh rằng chi phí khởi động ban đầu đối với các thành phố khi họ bao gồm cả lao động phi chính thức có thể nhanh chóng dẫn đến tiết kiệm quản lý chất thải đồng thời giảm nghèo, theo đó giả m các chi phí công khác liên quan đến trợ giúp xã hội trong khi ưu tiên công bằng xã hội và hòa nhập.³² Tiết kiệm trong lĩnh vực chất thải có được từ việc giảm chi phí vận chuyển và xử lý, thu nhập từ việc bán đồ tái chế, giảm chi phí thu gom – thu gom tận nơi thay thế các thùng chứa đắt tiền-và hiệu quả hơn về mặt kinh tế, hòa nhập xã hội và các hệ thống bền vững với môi trường hơn so với các công ty tư nhân. Tiết kiệm không bao giờ nên tính từ việc trả lương thấp hoặc điều kiện lao động tồi tệ hơn. Cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay là một lời cảnh tỉnh để đầu tư vào một quá trình chuyển đổi hướng tới các nền kinh tế công bằng về mặt xã hội, có khả năng phục hồi về môi trường và kinh tế.

Tiềm năng tạo việc làm của khu vực phi chính thức

Chính quyền địa phương có thể đầu tư vào việc cải thiện hệ thống quản lý chất thải của họ thông qua các phương pháp tiếp cận không chất thải, đồng thời, tạo việc làm cho địa phương. Điều này có thể được thực hiện bằng cách công nhận vai trò của những người tái chế phi chính thức và hợp tác với họ để cung cấp các dịch vụ tái chế và ủ phân tốt hơn.

Tiềm năng tạo việc làm rất đáng kể. Dựa trên dữ liệu từ một số thành phố có hợp đồng với người thu gom rác thải, số việc làm trung bình được tạo ra bởi các hệ thống quản lý chất thải bao trùm là 321 việc làm trên 10.000 tấn rác tái chế mỗi năm, so với 1,8 việc làm trên 10.000 tấn mỗi năm đang có tại các bãi chôn lấp.

• Buenos Aires, Argentina: 184 việc làm/10.000 tấn hàng năm.
  • kết quả của hệ thống tái chế do 12 hợp tác xã thu gom rác thải theo hợp đồng quản lý 5.300 công nhân đã đăng ký

• Londrina, Brazil: 302 việc làm/10.000 tấn hàng năm.
  • kết quả từ các hợp đồng của chính quyền thành phố với bảy hợp tác xã thu gom rác, những người điều hành việc thu gom, xử lý và bán các vật liệu có thể tái chế

• Dois Irmãos, Brazil: 288 việc làm/10.000 tấn hàng năm.
  • kết quả từ một tổ chức thu gom rác thải, thu gom tất cả rác thải, xử lý rác tái chế để bán và  cung  cấp  dịch  vụ  tư  vấn  cho  khách  hàng  để  cải  thiện  việc  quản  lý  rác  thải
• Peñalolén, Chile: 555 việc làm trên 10.000 tấn hàng năm.
  • kết quả từ một hệ thống bao trùm trang bị cho người nhặt rác, thu gom rác tái chế tận nơi với chứng minh thư, áo vest và thu nhập gấp 1,3-2,5 lần mức lương tối thiểu
• Bengaluru, Ấn Độ: 304 việc làm trên 10.000 tấn hàng năm.
• kết quả của 200 công nhân được tuyển dụng — trước đây là những người nhặt rác — tại Hasiru Dala Innovations, cung cấp dịch vụ thu gom rác thải và giáo dục môi trường cho 30.000 hộ gia đình, với tỷ lệ phân loại nguồn là 90% và tỷ lệ chuyển hướng từ bãi chôn lấp 80% so với những gì họ thu gom được. Nhân viên của họ kiếm được gấp đôi đến gấp ba thu nhập trước đây của họ

Các cơ hội mà quỹ phục hồi kinh tế và các quỹ khác có sẵn cho các sáng kiến về vấn đề chất thải và khí hậu hiện nay nên được sử dụng để nâng cấp điều kiện làm việc của những người đã làm công việc cần thiết này chứ không phải tiết kiệm tiền bằng cách chỉ duy trì một dịch vụ do những người tái chế đảm nhận ở điều kiện rất kém. Hầu hết tất cả các câu chuyện hòa nhập thành công đều là kết quả của việc những người nhặt rác tự tổ chức, đòi hỏi sự tích hợp và đưa ra nhiều lựa chọn thay thế cho các chính phủ. Đã đến lúc các chính quyền địa phương cần chủ động đẩy mạnh và hỗ trợ hòa nhập.

Các nhóm nhặt rác ở các khu vực khác nhau đã có được một bí quyết sâu rộng có thể giúp mở đường cho các chính phủ muốn triển khai hệ thống không rác thải:

• Tại Pune, Ấn Độ, hợp tác xã SWaCH cung cấp dịch vụ thu gom tận nơi rác đã phân loại tại nguồn cho hơn 840.000 hộ gia đình, thu gom gần 400.000 tấn rác mỗi năm thông qua hợp đồng với Pune Municipal Corporation và sử dụng 3.500 người nhặt rác.
• Tại Buenos Aires, Argentina, một thành phố với dân số 3 triệu người, hệ thống tái chế được điều hành bởi 12 hợp tác xã thu gom rác, do chính quyền thành phố thuê. Họ thu gom rác tái chế tận nơi, vận hành 16 trung tâm phân loại và giáo dục công dân về phân loại tại nguồn như là một ví dụ về hệ thống do các hợp tác xã thu gom rác và chính quyền địa phương đồng quản lý.³⁹ Ở cấp quốc gia, một người từng nhặt rác hiện là Giám đốc Quốc gia về Kinh tế Phi chính thức. Bà ấy quản lý một chương trình tập trung vào việc hỗ trợ những người nhặt rác trong nước bằng cách cung cấp thiết bị, cải thiện điều kiện bán hàng và gia tăng giá trị cho các vật liệu được thu gom.
• Tại Sasolburg, Nam Phi, hợp tác xã Vaal Park phục vụ 3.000 hộ gia đình với dịch vụ thu gom tận nơi vật liệu có thể tái chế đã được phân loại tại nguồn.

Tại Philippines, Thành phố San Fernando đã thuê nhân viên xử lý rác thải phi chính thức để tham gia vào hệ thống không rác thải của họ, thực hiện các nhiệm vụ thu gom, quét đường phố, phân loại rác thải và quản lý cơ sở thu hồi vật liệu. Thành phố đã vượt qua tỷ lệ chuyển hướng 80% rác từ bãi rác, đồng thời cung cấp tiền lương và điều kiện làm việc tốt hơn cho công nhân hợp đồng

Hợp tác với khu vực phi chính thức: người dân tham gia để cải thiện quản lý chất thải

Có nhiều cách để bắt đầu hoà nhập khu vực phi chính thức và tất cả đều bắt đầu bằng cách thu hút những người lao động phi chính thức tham gia vào việc lập kế hoạch của một hệ thống bao trùm, hiểu rõ nhu cầu và yêu cầu của họ. Con đường để hòa nhập không dễ dàng và thường đòi hỏi phải xem xét các vấn đề nằm ngoài tầm nhìn thông thường của các sở xử lý chất thải thành phố — bao gồm tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, xóa bỏ lao động trẻ em, hỗ trợ lao động nhập cư và những vấn đề khác — vì vậy cần tương tác với các cơ quan liên quan của chính phủ về những vấn đề chủ yếu này.

Một số chính sách hoà nhập đã được thực hiện thành công bao gồm:

• Nhận dạng, điều tra và đăng ký: tổ chức điều tra dân số để đăng ký và đánh giá nhu cầu của họ, cung cấp chứng minh nhân dân để hợp pháp hóa công việc của họ
• Tổ chức đào tạo, cung cấp thiết bị bảo hộ cá nhân và đồng phục
• Ban hành luật công nhận họ là tác nhân hợp pháp trong dịch vụ quản lý chất thải
• Cung cấp không gian để lưu trữ và phân loại vật liệu
• Cho phép họ thuphí từ các hộ để thu gom và xử lý chất thải
• Cung cấp các phương tiện và thiết bị để thu gom và xử lý vật liệu, chẳng hạn như xe đẩy, băng chuyền, kiện hàng, xe nâng hoặc ngân quỹ để mua sắm.
• Hỗ trợ hoặc tạo điều kiện thiết lập các trung tâm chăm sóc ban ngày cho con cái của họ, hòa nhập vào hệ thống giáo dục, tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe và cấp chứng minh nhân dân, v,v…
• Hợp đồng hoặc hợp tác với họ với tư cách là nhà cung cấp dịch vụ quản lý chất thải tái chế, chất hữu cơ hoặc tất cả các dòng chất thải; trả lương và lợi ích hợp lý cũng như chi cho dịch vụ mà họ cung cấp (như điều này xảy ra với bất kỳ nhà cung cấp dịch vụ nào khác). Các dịch vụ này có thể dành cho việc thu gom tận nơi, phân loại và xử lý rác tái chế, làm phân vi sinh và hệ thống phân hủy kỵ khí tại chỗ, giáo dục và tiếp cận cộng đồng cho người dân, hoặc hơn thế nữa.

Các bước này phản ánh các mức độ hòa nhập khác nhau, nhưng mấu chốt là đầu tư một cách có hệ thống vào lĩnh vực tái chế phi chính thức để đảm bảo quyền lợi của họ. Cuối cùng, chính quyền địa phương nên công nhận vai trò của lĩnh vực này trong việc tái chế và giảm chất thải đến bãi chôn lấp, đồng thời thanh toán cho dịch vụ đó hoặc cho phép họ thu phí sử dụng. Việc thu gom và xử lý các chất hữu cơ được phân loại từ nguồn (ví dụ, làm phân bón) có thể không phải là một mô hình kinh doanh có lợi nhuận và có thể yêu cầu một khoản trợ cấp công liên tục. Tuy nhiên, khoản trợ cấp này nhìn chung thấp hơn chi phí thành phố tự xử lý chất thải này và tạo ra các lợi ích quan trọng về việc làm, sức khỏe cộng đồng và khí hậu mà thành phố có thể không có được nếu quản lý theo cách khác.

Do chi phí khởi động có thể yêu cầu nguồn vốn mới cho những thành phố không phân bổ ngân sách quản lý chất thải hoặc đã phân bổ ngân sách cho các hợp đồng, chính quyền địa phương hiện nay có cơ hội áp dụng bất kỳ quỹ phục hồi kinh tế nào có sẵn để giúp họ tạo việc làm và loại bỏ chất thải thông qua hệ thống không chất thải địa phương. Tương tự như vậy, các cơ quan giải ngân quỹ cho các dự án phục hồi kinh tế và khí hậu cần thấy được lợi ích của việc hỗ trợ công việc cho những người tái chế phi chính thức, tăng nguồn tài trợ của họ cho các hệ thống không có rác thải và cũng tạo khả năng cho những người nhặt rác nộp đơn trực tiếp vào các quỹ này.

Với việc quản lý chất thải chiếm khoản chi lớn nhất đối với ngân sách thành phố, đã đến lúc các chính phủ phải công nhận những dịch vụ thiết yếu mà các cơ sở tái chế phi chính thức đã và đang thực hiện và tận dụng những lợi ích xã hội, môi trường và kinh tế mà việc đầu tư vào các dịch vụ này sẽ mang lại cho thế giới.

Lời cảm tạ

Báo cáo này được viết bởi Cecilia Allen. Nghiên cứu được hỗ trợ bởi John Ribeiro-Broomhead. Báo cáo được chỉnh sửa bởi Natasha Naayem, được thiết kế bởi Shanthony Exum, và được dịch sang tiếng Việt bởi Nguyễn Thị Thuý Nga. Những người đóng góp và đánh giá khác bao gồm Miko Aliño, Niven Reddy, Claire Arkin, Doun Moon, Sherma Benosa, Neil Tangri, Felicia Dayrit, Christie Keith, Magdalena Donoso và Monica Wilson tại GAIA; cũng như Lakshmi Nayaran tại KKPKP, Musa Chamane tại groundWork, Betty Osei Bonsu tại Green Africa Youth Organization, và Mariana Nascimento.

Báo cáo này đã được thực hiện có sự đóng góp tài trợ của Quỹ Giải pháp Nhựa. Các quan điểm được trình bày trong ấn phẩm này không nhất thiết phản ánh quan điểm của Quỹ Giải pháp Nhựa.

© 2020 Global Alliance for Incinerator Alternatives

1958 University Avenue, Berkeley, CA 94704, USA

www.no-burn.org

Chúng tôi hướng đến một thế giới công bằng, không rác thải được xây dựng dựa trên sự tôn trọng các giới hạn sinh thái và quyền của cộng đồng, nơi mọi người không phải chịu gánh nặng ô nhiễm độc hại và các nguồn tài nguyên được bảo tồn bền vững, không bị đốt cháy hoặc thải bỏ. Chúng tôi làm việc để thúc đẩy sự thay đổi toàn cầu hướng tới công bằng môi trường bằng cách tăng cường các phong trào xã hội cấp cơ sở nhằm thúc đẩy các giải pháp chống lãng phí và ô nhiễm